Friday, August 31, 2012

Mising Do:lulo Porinam Ngasod


                                     -Bhaigeswar Pogag
Mo:píso bojeko turné-ngané símín-péttangé dung.Odok appíngém pak-yang mé:jub-mé:labné símín aradok Tani turnamsi ayyapaknéko  émna ludo.Édé tani kídaré aíém mo:píso ayyané opínpé léngkansupé mé:dak.Édémí:pé mo:písok angu angu amo:lok tani kídarégom rébadla gídung.
Ngoluk   amo:sok  angu angu opín kídarégom silo anu anu bédangki gírobla  okolailo:pé píngkabo.Odok me:lam me:lamlo ngoluk Mising opínsi:gom silo mélo aso-aso:pé poriko bé:lé:ngém síkrobdung.Émdaggom silo lo:pé ngolu aipé lédu mokutsududa.Ngoluké Mising réngamké porikolo lédu mokutsunamdok ara:do bojeko ngasodé dung. Odok ba:nyi-baumkopé ngasodém kéígbo atkantung.
1.Ané-abu porikinmanam 
2. Lambé-pédu aimanam 
3.Unné méru kamanam
 4. Pu:mo asi pu:yutnam 

Ané-abu porikinmanam:-Mising do:lu bojeyang ané –abué porikinmang odoki buluk ao-ommangémgom porinam agerro mílíklí:mang.Bulu mé:dak pori unila silo méloké longéso okkom iyen.Édém pila bulu aíké omé-ao:wém iskullo mílíkma:pé okum agerém gerdopé tolígdak.Ajjauné omé bulum Potin sogondém jo:mopénamdém mégela  bíro –bírmé kasi:dopé lang bísí:mosidopé  odokké nébíng sogondém tulígdak.. Odokké milo ko:kídarém alagdo pen-kolom bilíkpénamém mégela so:bo-menjég ka:si-mosidopé odokké ha:l gurdopé usariém alagdo bilígdak.
Mising okumlo angu poriko so:yar kamala porikolo aipé bottan  ngasotpé idak.Ané-abu kídaré tíngír dodatsugela okumdo urratsula du:dak.Odokki ao:-ommangé porikolo aipé  asin tolíkla porilamang.Okumdo Mibo-milíngé gíanggom porigumang. Ukum kídardo atek atekpé poriko soyar du:mang.
Odokké bottan ngasotko du:ng.Édé bojeko ommang onamdé.Bulu Isorké binamé émna ommangém opem-orumsula gasumko odak.Ommang bojeko onamloksin omé-ao: takamdém  porailamang.Po:pé dore:-tí:re: kamala édémbulum ngasoddé émna mé:mangai.Silo mé:loké adíé yelod daglod takamém anu dumsigém bidung.Édé dumsigdém Mising réngam ara:lo pa:pé  siloké sí:sané ommang kídarsim poraipéi lagiye.Sé anu adí:so:gom Mising do:lu:ng kídarké du:té:lo:pé ga:ri –motoré dukpímang.Odkké Mising do:lung kídí:dé  arang-aralo du:la taonnok Daktor  odokké babu kídaré Mising do:lu:lopé gílí:mang.Odokki Mising ané-abu bulu anu anupé lenné asoni kídardém kinpí:mínkumang.Mising réngamsim ré:bad bopé imílo porinamsém boya:pé ibopé lagiye.Ané abulum siloké sí:sang gí:sane yame: miyum bulu luyirsupé lagiye.Bírmé angé bulum nébí: sogon jo:moma:pé potin sogon jo:mope lagiye odokké biro bulum usari bilikma:pé kolom kagoj bilíkpé lagiye.
Mising do:lulo Silo méloké anupé lenné sharva shiksha asonidégom Mising do:lu aipé kétatsunamém ka:pa:mang.Po:pé Ru:mi ru:tum Migang Atul Bihari Bhajpai bí Sharva Shiksha Asonidokki ngoluké de:kso   2020 Dí:tak ara:so takamém porikinam mo:ye émna ludagai.Édé Asonidégom Silo Mising do:lu:lo aipé gernamém ka:begmang.British ayirdo North-East India sok tribal opín kírí:sok appíngémyang  kin-ya:pakné opiné émna Mising opínsim kindungai.Silo mélo ya:yangé dakor kornamé andéng andé:la gídung.Silo mélo ngolumyang lédumokutsuné ope: kídaré réballa okailo:pé píngamka:bo.Silo ngoluk Mising kídarsi lédu: mokutsula MORU:NAM mémpiné gompirdém arro émna mé:tí:la dung.Medikello silo mélo bojeko anu anu asoniyé dung.Émdaggom uyu utpong mola murkong pityusula du:dag odokké sikíram ayirdo medikelpé bomna kinédém moyutsudag.Mé:lampé édém amuka:bí moru:la moketo,tamukabi moketo,ansi:nédé pa:to,buka donédé pa:to émnna ludag.Émpila siloké sí:sang gí:sangné ya:me kídaré kémolo du:né do:lung na:né ba:bu bulum mo:pí lolatko léngkanbopé lagiye.

Lambé-pédu aimanam:-Bojeyang Mising tani:yé do:lu:lo dudak odokké do:lung kídardé sentarlokké manggom National  Highway dok bojeko ara:ng arapé du:dak.Édémpila anu longéso:gom Mising ommangé anu do:yi-do:moko pa:mín kumang.Édémpila pori-unimílo kapé idoji édém kinpí:mínma:la porinamdém bojeko asin omang.Silo mélo ami opíné Science & Technology ki Bomongsim yobgo:la  ka:dakso Mising do:lulo kede: asi sambutsula lépum pugdopé lambé gíladung.
Mising opínsi bojeyapé a:né-abungém abo bola dula aipé mé:dak.Édé a:né –abung kídído su:lopé léggo kamang.Buluk gíyíng-gísa:napé ollungém lagidak.Odokki do:ludo Iskul kasuma:mílo abung ko:la gínamdé bottan ngasotpé idak odokké lutad lusarégom Mising do:lu:lopé adí:do pínga:mang.
Anu longéso gari-motoré mo:ngke takamno dukrík-duktaksukoso Mising do:lung ami:yé  lépum beddopé lamté gípénampé idung.Bédu-bédang léga:dégom bottan ngasotko.
So ngo Lokhimpur mongkelok yalo ako sutkanpé mé:dung. Édé Dokhowakhana Assembly constitution dok aíké MLA migom dok do:yingko. Migomdé migom  donamé silo dítak 25ko doto.Silolopé aíké do:lupé gíangkunané béda:démsin   gersutomang.Ditak 1990 dok togésunam Pobuk ,ME lang High school kídarémgom  akosin grant bitomang.Sémpiné dumsigé éddíko Mising do:lulo du:song?So ngo Dokuwakhana lok dumsikpétomko lukantung.
Unné méru kamanam:-Mising do:lung kídaré mo:téng mo:té:lo du:la su:lopé bojeyang Mising do:lu:lo Unné Méru ém Migomé dorpí:mola:ma:da.Édémpila Mising do:lulo Kerasinkokki rompénampidak.Édé romnam Kerasin dém  Omabai kokki  aiyyompé ormala Kerasin píram ngasotkisin porikolo dolung ommangé bottan ngasotko ka:padak.Omabay kídaré lo:dí:pé biyarmang.Bidogom bulu bojeyangém ayat yalla yakané bojarro aré bojeko la:la kolígdak.Odokki do:lu:lo kerasiném pí:rampé padag.
Silo-Mélo science & Technology adíso ami: mongke:lo TV/ Computer  ka:doso Mising do:lung bojeyangé unné Méru kamala ka:pí tatpí mínkumang.Silo méloké adíso atí atí asoni lennamém lutad lusarro odokké TV-Radio:lo lusardag.Unné méru: kamangko Mising do:lu:lo édé aínémpiné ubidadém silo:lo:pé pa:mínma:da.Sém yang bottané ngasodé okko du:dan?

Pu:mo asi pu:yutnam :-Pu:mo assé pu:yutnam odokké rago bannam agom dé Mising do:lu:lokképé anu do:yi:mang.Dítag dítagém puyutla a:m arígém odokké ukum kumdi:ém mopitla dogang-dotkém pí:ram modak odok kokki ommangém mé:líksukampé porailamang.Bojeyang do:lungéi pu:mo angkélo tura:sula du:pénampé idak.Po:péké Mising do:lungélang sukké Mising do:lunglok dumsígé aipé angumínsudak.Po:pé Mising do:lulo pí:rí-pí:ram,dore:-tí:re: atí kamangai.Silo-mélo édé adí kídardé katokumang.Ao:-Ommangém dobo-tí:bonam légapé ngapí-ngasodé.Édémpila ommangém lottadok Iskullokké mo:téng Iskullo porai pénamdém o:rí:pé mé:ngkípénamé.Silosin Mising réngam ara:dokké balennam MLA-MP kídaré aíké biro-bírmé kídarkí poriko:lo du:né ngasod kídardém asutkosin méngka:la kama:namdémyang bottayan mé:dírpénamé okko du:da:n?Aíé pu:suné pu:mo asidé Mising kídarsém mokela ma:la silo ki:ni migomélang Asom migomé asi bom(water bom ) ki Mising kídarsém mokepé émna botta bottané ager tarungém la:bomdung.Silo Mising kídarsé aíém kinsuma:mílo yampo ro: okko iyesong sekosin lupí:lamang.Ngoluké ara:ngísok MLA-MP pé balenna mélíknam migom kídaré opínsok légapé ainé agerko silo gerra: lé:ma:mílo me:lamké sí:sané bíro-bírmé bulu gom sémí:pé ngasodlo du:péké.